1. Trọng tài  có thể  giải quyết tranh chấp khi các bên vắng mặt không? 

Việc các bên vắng mặt khi giải quyết tranh chấp thông qua trọng tài có thể  chia thành các trường hợp sau:  

Chỉ một trong các bên vắng mặt (nguyên đơn vắng mặt hoặc bị đơn vắng mặt);  Hoặc cả hai bên tranh chấp đều vắng mặt.  Vì vậy, để trả lời câu hỏi trọng tài  có thể  giải quyết tranh chấp khi vắng mặt các bên hay không? Cần xem xét trọng tài  có thể  giải quyết tranh chấp trong các trường hợp sau:   

• Nguyên đơn vắng mặt và không tham dự phiên họp giải quyết tranh chấp; 
• Bị đơn vắng mặt và không tham dự phiên họp giải quyết tranh chấp; 
• Cả nguyên đơn và bị đơn đều vắng mặt và không tham dự phiên họp giải quyết tranh chấp.

2. Trọng tài viên có thể tiến hành giải quyết tranh chấp trong trường hợp nguyên đơn vắng mặt không?

Trong trường hợp, nguyên đơn dù đã được triệu tập một cách hợp lệ để tham gia phiên họp giải quyết tranh chấp nhưng đã vắng mặt khi không có lý do chính đáng hoặc là không được sự chấp thuận mà đã rời phiên họp giải quyết tranh chấp, thì Hội đồng trọng tài chỉ tiếp tục giải quyết tranh chấp khi bị đơn có yêu cầu hoặc có đơn kiện lại. Dựa vào quy định trên, có thể thấy, không phải tất cả mọi trường hợp mà nguyên đơn vắng mặt thì Hội đồng trọng tài đều sẽ tiếp tục tiến hành giải quyết vụ tranh chấp. Hội đồng trọng tài chỉ làm điều này khi đáp ứng đầy đủ tất cả các điều kiện cụ thể dưới đây:

• Nguyên đơn phải được triệu tập một cách hợp lệ để tham dự phiên họp giải quyết tranh chấp. Tức là, việc triệu tập của nguyên đơn phải tuân thủ đúng:
• Các quy định của pháp luật;
• Các quy định trong quy tắc tố tụng của Trung tâm trọng tài (nếu giải quyết tranh chấp tại Trung tâm trọng tài);
• Sự vắng mặt của nguyên đơn không hề có bất cứ lý do chính đáng nào. Điều quan trọng ở đây là dù nguyên đơn vắng mặt có lý do, nhưng lý do này lại không được coi là lý do chính đáng, thì nguyên đơn vẫn bị coi là vắng mặt mà không có lý do chính đáng;
• Hoặc tuy không nhận được sự chấp thuận của Hội đồng trọng tài nhưng nguyên đơn vẫn cố tình rời khỏi phiên họp giải quyết tranh chấp. Có thể giải thích rằng việc rời phiên họp của nguyên đơn được chia thành hai trường hợp dưới đây, và dù là trường hợp nào thì nguyên đơn đều vẫn bị coi là rời phiên họp không có sự chấp thuận của Hội đồng trọng tài:
• Nguyên đơn không xin phép Hội đồng trọng tài mà tự ý rời phiên họp giải quyết tranh chấp. Trong trường hợp này, có thể nguyên đơn đã không biết về quy định không được tự ý rời phiên họp khi không có sự chấp thuận của Hội đồng trọng tài;
• Dù nguyên đơn đã xin phép Hội đồng trọng tài để rời phiên họp nhưng Hội đồng trọng tài không chấp thuận điều đó và nguyên đơn vẫn tự ý rời phiên họp. Đối với trường hợp này, nguyên đơn hoàn toàn biết về việc không được tự ý rời phiên họp nhưng vấn cố tình thực hiện;
• Bị đơn có yêu cầu Hội đồng trọng tài tiếp tục giải quyết vụ việc hoặc bị đơn có nộp đơn kiện lại của mình.

Lưu ý đối với quy định trên: Việc nguyên đơn không có lý do chính đáng mà vắng mặt trong phiên họp hoặc rời phiên họp khi không nhận được sự chấp thuận của Hội đồng trọng tài thì nguyên đơn sẽ bị coi là đã rút đơn khởi kiện. Do đó, các nội dung khởi kiện của nguyên đơn sẽ bị hủy bỏ, trừ trường hợp mà bị đơn có yêu cầu Hội đồng trọng tài tiếp tục giải quyết vụ việc.

3. Trọng tài viên có thể tiến hành giải quyết tranh chấp trong trường hợp bị đơn vắng mặt không?

Dựa vào quy định tại Khoản 2 Điều 56 Luật Trọng tài thương mại Việt Nam 2010 về Việc vắng mặt của các bên, trường hợp bị đơn đã được triệu tập hợp lệ tham gia vào phiên họp giải quyết tranh chấp mà bị đơn lại vắng mặt không có lý do chính đáng hoặc không được chấp thuận mà đã rời phiên họp thì Hội đồng trọng tài vẫn sẽ tiếp tục giải quyết vụ việc.

Do đó, tùy từng trường hợp cụ thể, mà việc bị đơn vắng mặt không tham gia phiên họp thì Hội đồng trọng tài vẫn tiếp tục giải quyết vụ tranh chấp. Tuy nhiên, cũng căn cứ vào quy định trên, trường hợp Hội đồng trọng tài vẫn tiến hành giải quyết vụ việc khi không có sự có mặt của bị đơn chỉ xảy ra khi đáp ứng được các điều kiện nhất định. Cụ thể:

• Bị đơn đã được triệu tập một cách hợp lệ để có thể tham gia vào phiên họp giải quyết tranh chấp. Cũng như việc triệu tập hợp lệ đối với nguyên đơn, việc triệu tập hợp lệ đối với bị đơn cũng có nghĩa là việc triệu tập bị đơn đã tuân thủ đúng theo các trình tự, thủ tục đã được quy định cụ thể trong:
• Quy định của pháp luật;
• Quy tắc tố tụng của Trung tâm trọng tài (trong trường hợp giải quyết tranh chấp bằng trọngtài);
• Bị đơn đã vắng mặt tại phiên họp giải quyết tranh chấp mà không hề có bất cứ một lý do chính đáng nào. Tức là, để được coi là vắng mặt có lý do chính đáng, bị đơn phải đáp ứng đầy đủ hai điều kiện sau:
• Bị đơn vắng mặt có lý do;
• Lý do vắng mặt là lý do chính đáng. Đây là nội dung quan trọng nhất mà tất cả các chủ thể là bị đơn trong giải quyết tranh chấp bằng trọng tài phải đặc biệt lưu ý.
• Hoặc khi phiên họp được tiến hành, bị đơn đã rời khỏi phiên họp giải quyết tranh chấp, dù hành vi rời đi này của bị đơn không được Hội đồng trọng tài chấp thuận. Tương tự như trường hợp rời phiên họp giải quyết tranh chấp của nguyên đơn, hành vi rời phiên họp giải quyết tranh chấp của bị đơn cũng được chia thành hai trường hợp dưới đây:
• Bị đơn không xin phép Hội đồng trọng tài mà đã rời khỏi phiên họp giải quyết tranh chấp. Nguyên nhân cho tình huống này là có thể bị đơn không biết về việc phải xin phép Hội đồng trọng tài và được chấp thuận thì mới được rời khỏi phiên họp.
• Bị đơn đã xin phép Hội đồng trọng tài về việc rời khỏi phiên họp, tuy vậy, Hội đồng trọng tài đã không chấp thuận điều này và bị đơn vẫn cố tình rời khỏi phiên họp giải quyết tranh chấp.

Lưu ý đối với quy định trên: Trong trường hợp việc vắng mặt của bị đơn vẫn đủ căn cứ để Hội đồng trọng tài tiếp tục tiến hành giải quyết vụ việc, thì việc giải quyết tranh chấp này của Hội đồng trọng tài sẽ dựa trên các tài liệu và chứng cứ hiện có.

4. Trọng tài viên có thể tiến hành giải quyết tranh chấp trong trường hợp cả nguyên đơn và bị đơn đều vắng mặt không?

Căn cứ vào quy định tại Khoản 3 Điều 56 Luật Trọng tài thương mại Việt Nam 2010 về Việc vắng mặt của các bên, theo đó, Hội đồng trọng tài có thể tiến hành phiên họp kể cả khi không có sự có mặt của các bên tranh chấp nếu như các bên có yêu cầu. Việc tiến hành giải quyết tranh chấp này sẽ dựa vào hồ sơ vụ việc để giải quyết.

Như vậy, Hội đồng trọng tài có thể tiến hành giải quyết vụ việc tranh chấp ngay cả trong trường hợp các bên đều vắng mặt. Tuy nhiên, để có thể làm được điều này thì phải cần đáp ứng điều kiện đã được quy định trong điều khoản trên, đó là các bên tranh chấp phải có yêu cầu Hội đồng trọng tài giải quyết vụ việc mà không cần tới sự có mặt của các bên.

Điều này cũng có nghĩa rằng, Hội đồng trọng tài sẽ không được tiến hành giải quyết tranh chấp khi các bên đều vắng mặt nếu thuộc vào một trong các trường hợp sau:

• Cả nguyên đơn và bị đơn đều không đưa ra yêu cầu Hội đồng trọng tài giải quyết tranh chấp khi nguyên đơn và bị đơn vắng mặt;
• Chỉ một trong các bên tranh chấp đưa ra yêu cầu, bên còn lại không đưa ra yêu cầu Hội đồng trọng tài tiến hành giải quyết vụ việc mà không có sự có mặt của các bên tranh chấp.

Lưu ý đối với quy định trên: Trong trường hợp, tuy các bên tranh chấp không có mặt trong phiên họp giải quyết tranh chấp, nhưng Hội đồng trọng tài vẫn được phép tiến hành giải quyết tranh chấp, thì việc giải quyết này của Hội đồng trọng tài sẽ căn cứ vào hồ sơ vụ việc để tiến hành phiên họp.