Quy trình và thủ tục cần thiết để thi hành phán quyết trọng tài ở Việt Nam

18/01/2024
Với những ưu việt của thủ tục giải quyết tranh chấp thông qua Trọng tài Thương mại, ngày càng có nhiều chủ thể lựa chọn giải quyết tranh chấp thương mại bằng con đường Trọng tài. Theo đó ngày càng nhiều phán quyết Trọng tài được đưa ra thi hành.

1. Phán quyết trọng tài là gì?

Theo Khoản 10 Điều 3 và Khoản 5 Điều 61 Luật Trọng tài thương mại 2010 thì:

“Phán quyết trọng tài là quyết định của Hội đồng trọng tài giải quyết toàn bộ nội dung vụ tranh chấp và chấm dứt tố tụng trọng tài. Theo đó, phán quyết trọng tài là chung thẩm, có hiệu lực đối với các bên kể từ ngày ban hành, trừ trường hợp bị hủy hoặc bị từ chối thi hành”

Đặc điểm:

  • Theo quy định tại Điều 61 Luật Trọng tài thương mại (TTTM), phán quyết trọng tài là chung thẩm và có hiệu lực kể từ ngày ban hành và có giá trị bắt buộc với các bên. Phán quyết trọng tài có giá trị thi hành ngay và không thể được giải quyết lại theo các thủ tục phúc thẩm, giám đốc thẩm hay tái thẩm như các tranh chấp giải quyết tại Tòa án. Phán quyết trọng tài có giá trị pháp lý bắt buộc với các bên bởi thẩm quyền của trọng tài là do quyền lực các bên tranh chấp thỏa thuận thống nhất trao cho.
  • Phán quyết trọng tài là kết quả của tố tụng trọng tài và là cơ sở chấm dứt tố tụng trọng tài.
  • Phán quyết trọng tài giải quyết toàn bộ nội dung tranh chấp được yêu cầu trong đơn khởi kiện. Về nguyên tắc, khi ra phán quyết trọng tài, Hội đồng trọng tài phải giải quyết đầy đủ, đúng các yêu cầu của các bên. Nếu Hội đồng trọng tài bỏ sót một hoặc một số yêu cầu của các bên trong phán quyết thì các bên có thể yêu cầu Hội đồng trọng tài ra phán quyết bổ sung.

2. Quy trình và thủ tục cần thiết để thi hành phán quyết trọng tài ở VIệt Nam

Vấn đề thi hành phán quyết của trọng tài thương mại được quy định tại Chương X (từ Điều 65 đến Điều 67) Luật Trọng tài Thương mại năm 2010 (Luật TTTM năm 2010); Luật Thi hành án dân sự và các văn bản hướng dẫn thi hành. Theo quy định tại Điều 1, khoản 1 Điều 2 Luật Thi hành án dân sự sửa đổi bổ sung năm 2014(Luật THADS sửa đổi bổ sung năm 2014) và Điều 67 Luật TTTM năm 2010 thì Phán quyết trọng tài được thi hành theo quy định của pháp luật về thi hành án dân sự và trách nhiệm thi hành phán quyết, quyết định của Trọng tài thương mại thuộc trách nhiệm của cơ quan THADS.

Thi hành phán quyết trọng tài là hành vi tự nguyện thực hiện phán quyết trọng tài của các bên tranh chấp hoặc hành vi của cơ quan nhà nước có thẩm quyền buộc các bên tranh chấp phải thực hiện phán quyết theo một trình tự, thủ tục do pháp luật quy định. Mục đích cuối cùng của hoạt động thi hành phán quyết trọng tài là bảo đảm trên thực tế các nội dung của phán quyết trọng tài phải được thi hành chứ không phải là ra các văn bản áp dụng pháp luật hoặc các quyết định có tính điều hành như trong hoạt động của cơ quan hành chính.

Hết thời hạn tự nguyện thi hành phán quyết mà người phải thi hành phán quyết không tự nguyện thi hành, đồng thời hết thời hạn yêu cầu hủy phán quyết trọng tài mà không có bên nào làm đơn gửi tòa án có thẩm quyền hủy phán quyết thì bên được thi hành phán quyết trọng tài có quyền làm đơn yêu cầu cơ quan thi hành án dân sự cấp tỉnh nơi hội đồng trọng tài ra phán quyết thi hành phán quyết trọng tài theo quy định của pháp luật.

Khi đó, trình tự thi hành phán quyết trọng tài được thi hành theo quy định của pháp luật về thi hành án dân sự. Khi phán quyết trọng tài được thi hành bởi cơ quan thi hành án dân sự thì quá trình tổ chức thi hành phán quyết trọng tài phải tuân theo một trình tự, thủ tục pháp lý được Luật Thi hành án dân sự và các văn bản hướng dẫn thi hành quy định rất chặt chẽ, cụ thể.

Lúc này phán quyết trọng tài được gọi chung bằng thuật ngữ “án dân sự”, các khái niệm bên được thi hành phán quyết trọng tài và bên phải thi hành phán quyết trọng tài được gọi chung bằng khái niệm “đương sự” bao gồm: người được thi hành án – là cá nhân, cơ quan, tổ chức được hưởng quyền, lợi ích trong phán quyết trọng tài được thi hành và người phải thi hành án là cá nhân, tổ chức phải thực hiện nghĩa vụ trong phán quyết trọng tài được thi hành.

Trình tự, thủ tục thi hành án dân sự được hiểu là các bước thi hành án dân dân sự do cơ quan thi hành án dân sự có thẩm quyền thực hiện tính từ thời điểm cơ quan thi hành án dân sự có thẩm quyền thụ lý đơn yêu cầu thi hành án và ra quyết định thi hành án theo yêu cầu của người được thi hành án đến khi thi hành xong toàn bộ nội dung án dân sự và đưa hồ sơ thi hành án vào lưu trữ. Trình tự thủ tục thi hành án được tiến hành theo các bước sau:

Bước 1: Gửi đơn yêu cầu thi hành án.

Hết thời hạn tự nguyện thi hành phán quyết trọng tài theo quy định, người được thi hành án có quyền làm đơn yêu cầu cơ quan thi hành án dân sự có thẩm quyền thi hành phán quyết trọng tài. Đơn yêu cầu thi hành án phải có các nội dung chính sau:

  • Họ, tên địa chỉ của người yêu cầu
  • Tên cơ quan thi hành án dân sự nơi yêu cầu
  • Họ tên địa chỉ người được thi hành án; người phải thi hành án
  • Nội dung yêu cầu thi hành án
  • Thông tin về tài sản hoặc điều kiện thi hành của người thi hành án

Bước 2: Thụ lý hoặc từ chối nhận đơn yêu cầu thi hành án

Khi nhận đơn yêu cầu thi hành án, cơ quan thi hành án dân sự phải kiểm tra cụ thể nội dung đơn và các tài liệu kèm theo. Theo quy định của pháp luật, có hai trường hợp xảy ra khi cơ quan thi hành án dân sự nhận đơn yêu cầu thi hành án:

  • Trường hợp 1: Nếu thấy đơn yêu cầu thi hành án không có đầy đủ nội dung theo quy định hoặc không ghi rõ thông tin về điều kiện thi hành nhưng không yêu cầu cơ quan thi hành dân sự xác minh thì cơ quan thi hành án dân sự thông báo để đương sự bổ sung nội dung đơn yêu cầu thi hành án trước khi ra quyết định thi hành án
  • Trường hợp 2: Nếu thấy có căn cứ từ chối nhận đơn yêu cầu thi hành án thì cơ quan thi hành án dân sự sẽ không thụ lý đơn của người được thi hành án. Cơ quan thi hành án dân sự từ chối nhận đơn yêu cầu thi hành án phải thông báo bằng văn bản cho người nộp đơn yêu cầu thi hành án

Như vậy, nếu xét thấy đơn yêu cầu của người được thi hành án đầy đủ nội dung theo quy định của pháp luật và không thuộc các trường hợp từ chối nhận đơn yêu cầu thi hành án thì cơ quan thi hành án dân sự sẽ thụ lý đơn yêu cầu thi hành án và ra quyết định thi hành án theo đơn yêu cầu của người được thi hành án.

Bước 3: Ra quyết định thi hành án

Trong thời hạn 5 ngày làm việc kể từ ngày nhận được đơn yêu cầu thi hành án, thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự ra quyết định thi hành án dân sự theo đơn yêu cầu. Quyết định thi hành án dân sự làm căn cứ để chấp hành viên lập hồ sơ và tổ chức việc thi hành án nhằm đảm bảo lợi ích của Nhà nước, bảo vệ quyền và lợi ích của các bên đương sự tham gia vào việc thi hành án.

Quyết định thi hành án phải được giao cho Viện kiểm sát nhân dân cùng cấp, đồng thời quyết định thi hành án và các văn bản khác có liên quan đến việc thi hành án phải được thông báo cho các đương sự, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan để họ thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình. Việc thông báo được thực hiện theo các hình thức: thông báo trực tiếp hoặc qua cơ quan, tổ chức, cá nhân khác theo quy định của pháp luật; niêm yết công khai; thông báo trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Bước 4: Tổ chức thi hành quyết định thi hành án

Quyết định thi hành án dân sự có hiệu lực kể từ ngày ký. Trong thời hạn 2 ngày làm việc kể từ ngày quyết định thi hành án, thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự phải phân công chấp hành viên tổ chức thi hành quyết định thi hành án đó.

Bước 5: Kết thúc thi hành án

Quá trình thi hành án được coi là đương nhiên kết thúc trong các trường hợp sau:

  • Đương sự đã thực hiện xong quyền, nghĩa vụ của mình.
  • Có quyết định đình chỉ thi hành án.
  • Có quyết định trả đơn thi hành án.


Bài viết liên quan
Ưu điểm và nhược điểm của các quy định về thực thi phán quyết trọng tài ở Việt Nam
20/01/2024
Tại Việt Nam, pháp luật điều chỉnh về trọng tài thương mại – những cơ sở pháp lý cơ bản để thiết lập và phát triển phương thức giải quyết bằng trọng tài, đang từng bước được hoàn thiện, hướng tới xây dựng hệ thống pháp luật thống nhất, phù hợp với các chuẩn mực quốc tế. Nội dung tham luận dưới đây góp phần làm rõ thực trạng pháp luật trọng tài hiện nay, trước hết là pháp luật về thực thi phán quyết trọng tài ở Việt Nam.
Điều kiện và thủ tục thi hành phán quyết trọng tài của Trọng tài nước ngoài tại Việt Nam
19/01/2024
Đứng trước sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế toàn cầu hóa và giao lưu thương mại, nhu cầu công nhận và cho thi hành phán quyết của trọng tài nước ngoài tại Việt Nam cũng bắt đầu tăng theo. Các vấn đề pháp lý liên quan đến công nhận và cho thi hành phán quyết trọng tài nước ngoài tại Việt Nam
Địa Điểm Giải Quyết Tranh Chấp Bằng Trọng Tài
18/01/2024
Địa điểm giải quyết tranh chấp bằng trọng tài không nhất thiết phải là nơi sẽ tổ chức các phiên họp giải quyết tranh chấp, kể cả nơi tổ chức phiên họp ra phán quyết.
Thẩm quyền giữa trung tâm trọng tài và hội đồng trọng tài trong quá trình tố tụng được phân định như thế nào?
17/01/2024
Trung tâm Trọng tài và Hội đồng Trọng tài do Trung tâm thành lập là hai thực thể khác nhau và giữ vai trò khác nhau trong quá trình tố tụng trọng tài. Vai trò, nhiệm vụ và quyền hạn của hai thực thể này được qui định trong Luật TT. Tuy nhiên, trong quá trình tố tụng, không ít các vấn đề nảy sinh chưa có được cách xử lý thống nhất. Trước khi tìm hiểu về cách xử lý, hãy phân tích thẩm quyền của hai thực thể này về mặt lý luận.
Vai trò của Tòa án trong việc giám sát, kiểm tra Trọng tài
06/01/2024
Vai trò của Tòa án đối với Trọng tài trong việc giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế ở Việt Nam là một vấn đề quan trọng để xác định vị trí, vai trò và mối quan hệ giữa Tòa án với Trọng tài, từ đó phân định được thẩm quyền xét xử của Tòa án và Trọng tài, đảm bảo không có sự lạm dụng “quyền lực công” của Tòa án mà lấn át “quyền lực tư” của Trọng tài; mặt khác, giúp cho Trọng tài luôn soi xét lại mình trong việc thực thi nhiệm vụ.
Vai trò của tòa án đối với trọng tài trong việc giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế
06/01/2024
Trong quá trình thực thi chức năng, nhiệm vụ của mình, Tòa án luôn độc lập với Trọng tài nhưng trong hoạt động của Trọng tài thì không thể thiếu được vai trò hỗ trợ, trợ giúp; giám sát, kiểm tra từ phía Tòa án

0965996583