Mặc dù có khá nhiều định nghĩa khác nhau về trọng tài, song nhìn chung hiện nay trọng tài thương mại được nhìn nhận dưới góc độ: Trọng tài là phương thức giải quyết tranh chấp có tính chất tài phán phi nhà nước (phi chính phủ) do các đương sự thỏa thuận lựa chọn để giải quyết các tranh chấp thương mại. Trọng tài chính là bên trung gian thứ ba được các bên tranh chấp chọn ra để giúp các bên giải quyết những xung đột, bất đồng giữa họ trên cơ sở đảm bảo quyền tự định đoạt của các bên. Phương thức trọng tài bắt nguồn từ sự thỏa thuận của các bên trên cơ sở tự nguyện. Để đưa tranh chấp ra trọng tài giải quyết, các bên phải có thỏa thuận trọng tài. Giải quyết tranh chấp bằng trọng tài khá giống với phương pháp giải quyết tranh chấp bằng hòa giải. Cả hai phương thức này đều có sự xuất hiện của người thứ ba. Tuy nhiên, trong hình thức hòa giải, vai trò của người thứ ba chỉ mang tính hỗ trợ, giúp đỡ các bên thỏa thuận với nhau. Còn trong phương thức trọng tài, sau khi xem xét sự việc, trọng tài có thể đưa ra phán quyết có giá trị cưỡng chế thi hành đối với các bên.
Căn cứ theo khoản 1 Điều 3 Luật trọng tài thương mại 2010 thì Trọng tài thương mại là phương thức giải quyết tranh chấp do các bên thỏa thuận và được tiến hành theo quy định của Luật trọng tài thương mại, như vậy khi các bên thỏa thuận giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thương mại, cơ chế trọng tài sẽ được áp dụng để giải quyết tranh chấp. Đây là cơ chế lựa chọn, không giống Tòa án, sẽ mặc định là cơ chế giải quyết tranh chấp nếu các bên không có thỏa thuận lựa chọn nào khác. Cơ thể thấy, cơ chế Trọng tài cho các bên có sự lựa chọn và chủ động hơn trong giải quyết tranh chấp.
Theo quy định về pháp luật trọng tài, Các bên có thể chủ động về thời gian, địa điểm giải quyết tranh chấp giúp đẩy nhanh thời gian giải quyết tranh chấp; các bên có quyền lựa chọn Hội đồng trọng tài; ngôn ngữ sử dụng trong giải quyết tranh chấp và luật áp dụng để giải quyết tranh chấp nếu một bên trong tranh chấp có yếu tố nước ngoài; thủ tục trọng tài không trải qua nhiều cấp xét xử như ở toà án, cho nên hạn chế tốn kém về thời gian và tiền bạc cho doanh.
Việc được quyền lựa chọn trọng tài viên giải quyết tranh chấp cho phép các bên lựa chọn được các chuyên gia có chuyên môn và kinh nghiệm thực tế về vấn đề tranh chấp (tranh chấp bảo hiểm, tranh chấp về cổ phiếu, chứng khoán; tranh chấp xây dựng,…), có uy tín trong ngành nghề trở thành trọng tài viên giải quyết tranh chấp của các bên.
Từ đó, góp phần đảm bảo chất lượng giải quyết tranh chấp được nhanh chóng và chính xác trên nguyên tắc tự nguyện, tự do thỏa thuận của các bên trong quan hệ tranh chấp.
Phương thức trọng tài thương mại tôn trọng tính bảo mật thông tin (confidentiality) cho toàn bộ quá trình, phiên họp trọng tài cũng được thực hiện không công khai và chỉ có sự tham gia của các bên nhận được quyết định, khác với nguyên tắc Tòa án xét xử công khai trong tố tụng tòa án. Khi nội dung tranh chấp và danh tính các bên được giữ kín, điều này sẽ đáp ứng nhu cầu tin cậy trong quan hệ thương mại, có ý nghĩa to lớn trong điều kiện cạnh tranh (đặc biệt là với các công ty đã niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán). Đặc biệt, có những vụ kiện liên quan tới bí mật thương mại và các phát minh hay các yếu tố khác cần bảo mật theo yêu cầu của các bên.
Phán quyết của trọng tài có đặc điểm khác với bản án, quyết định của tòa án đó chính là mang tính chung thẩm và không thể bị kháng cáo, kháng nghị.
Trong trường hợp một hợp đồng thương mại quốc tế phát sinh, phán quyết của Tòa án quốc gia thường khó đạt được sự công nhận quốc tế. Do bản chất của tòa án thường nằm trong phạm vi quy định của một quốc gia, nên thông thường để phán quyết của Tòa án được công nhận tại một nước khác phải được thông qua bởi hiệp định song phương và theo các quy tắc rất nghiêm ngặt. Ngược lại, quyết định trọng tài đạt được sự công nhận quốc tế thông qua một loạt các công ước quốc tế và đặc biệt là Công ước New York năm 1958 về Công nhận và cho thi hành quyết định của Trọng tài (với 150 quốc gia và vùng lãnh thổ là thành viên Công ước).
Doanh nghiệp có nhu cầu tư vấn pháp luật doanh nghiệp, giải quyết tranh chấp thông qua phương thức trọng tài thương mại xin vui lòng liên hệ Trung tâm trọng tài thương mại Quốc tế Chiến Thắng VICAC để được hỗ trợ nhanh nhất, hiệu quả nhất!
Trung tâm trọng tài thương mại Quốc tế Chiến Thắng
Địa chỉ: Số 11 Ngõ 1 phố Nguyễn Thị Duệ, Yên Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội
Hotline: 0965996583
Email:vicac@gmail.com
Website: vicac.com.vn
0965996583