1. Chi phí giám định, định giá tài sản trong giải quyết tranh chấp bằng trọng tài

1.1. Phí trọng tài

Liệu chi phí giám định, định giá tài sản có thuộc vào một trong các loại phí trọng tài không? Đây là một câu hỏi thường gặp của các chủ thể khi tham gia vào giải quyết tranh chấp bằng trọng tài. Để giải đáp cho câu hỏi này thì cần căn cứ vào quy định về phí trọng tài được quy định tại Khoản 1 Điều 34 Luật Trọng tài Thương mại Việt Nam năm 2010. Theo đó, phí trọng tài sẽ bao gồm các loại chi phí sau:

• Thù lao của các trọng tài viên trong Hội đồng trọng tài, chi phí di chuyển cùng các chi phí khác dành cho trọng tài viên;
• Chi phí dùng để tham vấn ý kiến đến từ các chuyên gia và các trợ giúp khác dựa trên yêu cầu được đưa ra bởi Hội đồng trọng tài;
• Chi phí hành chính;
• Chi phí dùng để chỉ định trọng tài viên vụ việc của Trung tâm trọng tài khi mà các bên tranh chấp có yêu cầu chỉ định trọng tài viên vụ việc để giải quyết tranh chấp của họ;
• Phí khi sử dụng các loại dịch vụ tiện ích được Trung tâm trọng tài cung cấp.

1.2. Chi phí định giá trong giải quyết tranh chấp bằng trọng tài

Từ nội dung của quy định đã được đưa ra ở trên, có thể thấy, trong số các loại phí trọng tài được pháp luật quy định, không có nội dung nào nhắc về chi phí giám định, định giá tài sản. Tuy nhiên, chi phí giám định, định giá tài sản có thể được gồm vào nhóm chi phí trợ giúp khác được quy định tại Điểm b Khoản 1 Điều 34 Luật Trọng tài thương mại Việt Nam năm 2010.

Lý do cho điều này là bởi, căn cứ theo nội dung được quy định tại Khoản 3 Điều 46 Luật Trọng tài thương mại Việt Nam năm 2010, Hội đồng trọng tài tự mình hoặc dựa trên yêu cầu đến từ một hoặc các bên mà tiến hành sử dụng quyền trưng cầu giám định, định giá tài sản trong vụ việc để có thêm căn cứ để giải quyết được vụ tranh chấp.

Dựa vào nội dung của quy định này, có thể rút ra được một số đặc trưng của việc giám định, định giá tài sản trong một vụ tranh chấp được giải quyết bởi trọng tài như sau:

• Về chủ thể yêu cầu tiến hành việc giám định, định giá tài sản có thể là một trong các chủ thể sau:
• Một trong các bên tranh chấp yêu cầu Hội đồng trọng tài tiến hành trưng cầu giám định, định giá tài sản;
• Hoặc cả hai bên tranh chấp đều cùng đưa ra yêu cầu cho Hội đồng trọng tài tiến hành việc trưng cầu giám định, định giá tài sản;
• Hoặc Hội đồng trọng tài tự mình thực hiện quyền trưng cầu giám định, định giá tài sản của mình;
• Mục đích của việc tiến hành giám định, định giá tài sản là để có thể trở thành một trong các căn cứ để hỗ trợ Hội đồng trọng tài có thể giải quyết được vụ tranh chấp.

Bên cạnh đó, cách thức phân bổ chi phí giám định, định giá tài sản cũng được pháp luật Việt Nam quy định một cách chi tiết tại Khoản 3 Điều 46 Luật Trọng tài thương mại Việt Nam 2010. Cụ thể, chi phí giám định, định giá tài sản sẽ được phân bổ như sau:

• Trường hợp bên yêu cầu giám định, định giá tài sản tạm ứng chi phí giám định này, thì bên có yêu cầu sẽ tiến hành tạm ứng trước loại chi phí này, và chi phí này cũng được tính vào phí trọng tài. Do đó, sau khi Hội đồng trọng tài ra phán quyết cuối, bên thua kiện sẽ là bên phải chi trả cho chi phí này.
• Trường hợp Hội đồng trọng tài có sự phân bổ chi phí giám định, định giá tài sản, thì tùy vào tình huống thực tiễn, Hội đồng trọng sẽ tiến hành phân chia chi phí này sao cho hợp lý. Ở tình huống này, các bên trong tranh chấp sẽ phải tuân thủ theo sự phân bổ này của Hội đồng trọng tài, và phải nộp đủ theo số phần mình đã được phân chia.